پرسش:

تساوی محبت به فرزندان در شیوه حضرت فاطمه (سلام الله علیها)

پاسخ:

از مهمترین نکاتی که در زندگانی کودکان نقشی بس بااهمیت دارد و گاه رعایت نکردن آن صحنه های بسیار دردناک و ناراحت کننده ای می آفریند، تبعیض در محبت به کودکان است.

برخی پدران و مادران به تصوری ناصحیح، گمان می کنند اختیار اظهار احساسات خود و اختیار فرزندان و اموال خویش را دارند و از این روی می توانند به هر کس خواستند ببخشند. و از هر که خواستند دریغ کنند. و به هر کس خواستند و به هر مقداری که دلشان خواست اظهار محبت و ابراز احساسات کنند و از این روی به برخی کودکان خود توجه ویژه ای می کنند، اظهار محبت بیشتر، توجه زیادتر، کمک های مالی و هدیه های فراوان تر به برخی کودکان نمونه های بارز این تبعیض در محبت است.

آنان با این کار تخم دشمنی و کینه و حسادت را در دل پاک کودکان می کارند و چه میوه های تلخ و ناگوار و چه حاصلی شوم به دست می آورند.

برخی دیگر از پدر و مادران گمان می کنند کودکان توان فهم مسائل ارتباطی و عاطفی را ندارند و نمی توانند محبتهای آنان به دیگر کودکان را بفهمند و یا اینکه دل شکسته آنان را می توان با هدیه ای کوچک به دست آورد از این روی به یکی از فرزندان توجه بی حساب و به دیگری بی اعتنایی بی اندازه می کنند و گاه می خواهند با هدیه ای جبران این بی توجهی ها و عدم رعایت تساوی در اظهار محبت و ابراز احساسات را بنمایند.

آنان نمی دانند که هیچ نگاه محبت آمیز پدر و مادر به یکی از کودکان از دید تیزبین دیگر فرزندان پنهان نمی ماند و اثر سوء بیاد مانده از یک رفتار تبعیض آمیز با هیچ هدیه و سرگرمی از ذهن کودک زدوده نمی شود.

در این رابطه روایات بسیاری رسیده است ما تنها به دو روایت اشاره کرده سپس به این نکته مهم در زندگی زهرا (س) توجه می کنیم.

امام صادق (ع) فرمود: پیامبر اکرم (ص) مردی را دید که دو پسر داشت یکی را بوسید و دیگری را نبوسید. رسول اکرم ۳ به او اعتراض کرده فرمود: چرا بین آن دو به تساوی رفتار نکردی؟

امام باقر (ع) فرمود: به خدا سوگند برخی فرزندانم را بر روی زانویم می نشانم و بسیار به او محبت نموده از او تشکر می کنم با اینکه حق با فرزند دیگرم هست ولی برای حفاظت همان فرزند (که حق با اوست) و نیز حفاظت سایر فرزندانم این کار را انجام می دهم تا برادران آنگونه که با یوسف رفتار کردند با وی رفتار نکنند.

یعنی توجه کردن به فرزندی که شایستگی آن را هم دارد (همانند یوسف پیامبر) باعث شد دیگر برادران حسادت ورزیده و کینه او را به دل گرفته در چاهش بیندازند.از این روی باید همه فرزندان را احترام کرد، حتی آن را هم که ظاهرا سزاوار احترام و توجه و محبت نیست مورد توجه و نوازش قرار داد.

علامه مجلسی می گوید: حسن و حسین (علیهما السلام) در کودکی خط می نگاشتند. امام حسن (ع) به امام حسین رو کرد و گفت: خط من از خط تو بهتر است. و امام حسین (ع) گفت: نه بلکه خط من از خط تو نیکوتر است.

پس هر دو نزد مادرشان شتافتند و گفتند: مادر، بین ما داوری کن. فاطمه (س) نخواست یکی را بر دیگری برتری داده و یکی را برنجاند از این روی گفت: از پدرتان سؤال کنید. آنان نزد پدر آمدند اما امیرالمؤمنین (ع) نیز نخواست یکی را برتری دهد و دیگری را آزرده خاطر نماید فرمود: از جدتان رسول خدا (ص) بپرسید. و چون آن دو نزد پیامبر اکرم (ص) آمدند. او فرمود: من داوری نمی کنم…

تا اینکه بالاخره بنا شد فاطمه (س) مجددا بین آنها داوری کند در اینجا فاطمه (س) شیوه بسیار زیبا و هنرمندانه ای را انتخاب کرد،تا ضمن پایان گرفتن ماجرا هیچکدام ناراحت نشده ضربه عاطفی نبینند. آری فاطمه (س) فرمود: من گردنبندی دارم که دارای چند گوهر است. اکنون بند آن را می گشایم و آن گوهرها بر زمین می ریزد شما گوهرها را از زمین برگیرید، هر کس تعداد بیشتری گوهر بدست آورده باشد خط او نیکوتر است…